Μετοχικός Ακτιβισμός και Διαδίκτυο: Η προσπάθεια συνεχίζεται

Η έννοια του Μετοχικού Ακτιβισμού, μέχρι πριν λίγο καιρό, ήταν άγνωστη στη χώρα μας. Ακόμα και σήμερα πολύ λίγοι γνωρίζουν τι είναι ακριβώς, πως εφαρμόζεται και ποια είναι η σχέση του με το διαδίκτυο.

Μέχρι πριν λίγα χρόνια στις επιχειρήσεις επικρατούσε η αντίληψη ότι ο μεγαλομέτοχος-Πρόεδρος της κάθε εταιρείας, είναι ο «απόλυτος άρχων», αυτός που αποφασίζει για όλα, προσλαμβάνει και απολύει όποιον θέλει, διορίζει και παύει τα διευθυντικά στελέχη, αποφασίζει που και πως θα γίνουν επενδύσεις και που θα διοχετευθούν τα χρήματα της εταιρείας.

Μετά όμως από μια σειρά διεθνών σκανδάλων και πτωχεύσεων μεγάλων επιχειρήσεων, άρχισαν εδώ και μερικά χρόνια ένα-ένα τα αναπτυγμένα κράτη να υιοθετούν κανόνες «Εταιρικής Διακυβέρνησης» και να θεσπίζουν νόμους για την τήρησή τους.

Η «Εταιρική Διακυβέρνηση» είναι ένα σύνολο κανόνων μέσω των οποίων καθιερώνεται περισσότερη Δημοκρατία στη διοίκηση των επιχειρήσεων, ασκείται εσωτερικός έλεγχος με σκοπό τη διαφάνεια στα οικονομικά τους, υπάρχει συλλογική αξιολόγηση των διευθυντικών στελεχών, λειτουργούν επιτροπές διαχείρισης κινδύνων και επενδύσεων, θεσπίζονται θέσεις ανεξαρτήτων μελών στο Δ.Σ. της κάθε εταιρείας κλπ

Με λίγα λόγια μέσω της Εταιρικής Διακυβέρνησης δίνεται η δυνατότητα στους μετόχους μειοψηφίας να έχουν λόγο στα δρώμενα των εταιρειών και να μην είναι έρμαια των διαθέσεων των μεγαλομετόχων.

Η Εταιρική Διακυβέρνηση καθιερώθηκε στη χώρα μας , με τους νόμους 3016 και 3091/2002, οι οποίοι αφορούν βεβαίως τις εταιρείες που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών (Χ.Α.). Στη χώρα μας οι σπουδαιότερες Ελληνικές επιχειρήσεις είναι ήδη εισηγμένες στο Χ.Α. και οι κάποιες λίγες που δεν είναι, πρόκειται να εισαχθούν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.

Οι μεγαλομέτοχοι όμως των επιχειρήσεων στη συντριπτική τους πλειοψηφία, στη χώρα μας αλλά και παγκοσμίως, αντιδρούν έντονα στην εφαρμογή της Εταιρικής Διακυβέρνησης και προσπαθούν είτε να την αναβάλουν όσο μπορούν , είτε να πετύχουν την όσο το δυνατόν πιο «χαλαρή» εφαρμογή της εφαρμόζοντας το γράμμα και όχι το πνεύμα του νόμου.

Και όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι έρευνες που έχουν διεξαχθεί παγκοσμίως έχουν αποδείξει ότι η χρηστή εφαρμογή της Εταιρικής Διακυβέρνησης αποβαίνει τελικά προς όφελος των επιχειρήσεων καθώς μειώνει το κόστος διοίκησης και αυξάνει, πολλές φορές θεαματικά, τα λειτουργικά κέρδη.

Εδώ έρχεται ο Μετοχικός Ακτιβισμός ο οποίος συνίσταται στην οργανωμένη συμμετοχή των μετόχων μειοψηφίας στα δρώμενα των επιχειρήσεων, στον έλεγχο της Εταιρικής Διακυβέρνησης και στην όσο το δυνατόν καλύτερη και ουσιαστική εφαρμογή της.

Ο έλεγχος αυτός ασκείται με δύο τρόπους.

Ο ένας είναι η συμμετοχή των μετόχων μειοψηφίας στις Γεν. Συνελεύσεις των εταιρειών. Οι Γεν. Συνελεύσεις όμως δεν είναι κάτι που γίνεται κάθε μέρα. Γίνονται μία φορά το χρόνο και όπως είναι φυσικό μέσα σε 2-3 ώρες που διαρκεί μία Συνέλευση λίγα πράγματα μπορούν να πουν και να κάνουν οι μέτοχοι μειοψηφίας.

Ο ουσιαστικότερος έλεγχος γίνεται μέσω Διαδικτύου, ακόμα και σε καθημερινή βάση.

Οι εταιρίες είναι υποχρεωμένες να διατηρούν ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο μέσω της οποίας οφείλουν να ενημερώνουν το κοινό για οτιδήποτε αφορά την εταιρεία και κυρίως να εφαρμόζουν στην πράξη διαφάνεια στα οικονομικά και διοικητικά δρώμενα.

Μέσω αυτής της ιστοσελίδας ο Μετοχικός Ακτιβισμός ελέγχει σχεδόν σε καθημερινή βάση τα πεπραγμένα της εταιρείας, ενημερώνεται για τα οικονομικά της στοιχεία, για το επίπεδο της Εταιρικής Διακυβέρνησης και της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, για τις μελλοντικές επενδύσεις, για τις προσλήψεις διευθυντικών στελεχών, και γενικά για οτιδήποτε έχει σχέση με την εταιρεία.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποια πρώτα βήματα για την εφαρμογή του Μετοχικού Ακτιβισμού και στη χώρα μας από τον (ΣΕΔ).

Δυστυχώς από πλευράς πολιτείας δεν υπάρχει η «πολιτική βούληση» για την εφαρμογή του πρωτοποριακού αυτού εγχειρήματος και τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής είναι περιορισμένα. Όπως επίσης δεν υπάρχει η πολιτική βούληση για την ουσιαστική και ειλικρινή εφαρμογή των κανόνων Εταιρικής Διακυβέρνησης, με αποτέλεσμα όποτε κάποιος διεθνής οίκος αποφασίζει να κάνει έρευνα στη χώρα μας σχετικά με την Εταιρική Διακυβέρνηση, να εκτιθέμεθα διεθνώς γιατί κάθε φορά αποδεικνύεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία των εταιρειών την εφαρμόζει «για τα μάτια του κόσμου» υποτιμώντας τη νοημοσύνη των μετόχων της.

Σε αρκετές χώρες του κόσμου, όπως Αμερική, Βρετανία, Γερμανία κ.α., ακόμη και τα ασφαλιστικά ταμεία συμμετέχουν σε διαδικασίες Μετοχικού Ακτιβισμού.

Κάτι τέτοιο στην Ελλάδα, προς το παρόν τουλάχιστον, φαντάζει αδιανόητο.

Η καθιέρωση της «ηλεκτρονικής ψήφου» πιστεύω ότι θα βοηθήσει σημαντικά τον Μετοχικό Ακτιβισμό, αφού θα διευκολύνει τους μετόχους μειοψηφίας να συμμετέχουν στις Γεν. Συνελεύσεις και στη λήψη των αποφάσεων.

Για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να διεξάγουν την τακτική τους Συνέλευση το πρώτο εξάμηνο κάθε έτους με τελευταία ημερομηνία την 30η Ιουνίου. Εδώ και πολλά χρόνια παρατηρείται το φαινόμενο να γίνονται τις 2-3 τελευταίες ημέρες του Ιουνίου 200 Συνελεύσεις εταιρειών, πράγμα που καθιστά αδύνατη τη συμμετοχή των απλών μετόχων σε όλες. Ειδικά την 30η Ιουνίου γίνονται 150 περίπου Συνελεύσεις και σε απομακρυσμένες περιοχές, με αποτέλεσμα την σχεδόν παντελή απουσία των μετόχων μειοψηφίας.

Είναι βεβαίως δύσκολο, έως αδύνατο, να υποχρεωθεί μια εταιρεία να αλλάξει την ημερομηνία διεξαγωγής της Γεν. Συνέλευσης, καθώς και τον τόπο διεξαγωγής της.

Γι αυτό μόνο μέσω διαδικτύου μπορεί να βοηθηθεί ουσιαστικά ο απλός μέτοχος να συμμετάσχει ενεργά στη Γεν. Συνέλευση, να ελέγξει τα οικονομικά στοιχεία και να εκφράσει την άποψή του για τα δρώμενα στην εταιρεία και τα πεπραγμένα της Διοίκησης.

Το παλιό σύνθημα περί «κοινωνικοποίησης» σε μια σειρά επιχειρήσεων, πιστεύω ότι μπορεί να βρει τη σύγχρονη εκδοχή του στον Μετοχικό Ακτιβισμό, σε συνδυασμό με τη χρήση του διαδικτύου και την καθιέρωση της ηλεκτρονικής ψήφου.

Με αυτόν τον τρόπο θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη του κόσμου προς τους οικονομικούς θεσμούς και οι σπουδαιότερες επιχειρήσεις της χώρας μας θα μπουν και πάλι σε τροχιά ανάπτυξης, με ότι αυτό συνεπάγεται για την Ελληνική οικονομία.