Tuesday, March 20, 2012

Ο «Χάρτης Εταιρικής Διακυβέρνησης του ΣΕΔ» και ο «Κώδικας του ΣΕΒ»

Τον Ιούνιο του 2010 αρχίσαμε να επεξεργαζόμαστε στον ΣΕΔ τον «Χάρτη Εταιρικής Διακυβέρνησης», με βάση την εμπειρία των περισσοτέρων μελών του ΔΣ του ΣΕΔ, αλλά και με τη συμμετοχή Καθηγητών Πανεπιστημίων που ήδη είχαν έλθει κοντά μας.

Ο «Χάρτης» αναρτήθηκε στο forum του ΣΕΔ για διαβούλευση με σκοπό να επικυρωθεί, μετά από 6 μήνες, στο 8ο Συνέδριο που θα γινόταν τον Δεκέμβριο του 2010, όπως και έγινε.

Όλως αιφνιδίως όμως, 2 μήνες πριν το Συνέδριο, μάθαμε ότι ο ΣΕΒ έβγαλε και εκείνος «προς διαβούλευση» τον «Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης». Ξαφνικά όλα ήταν προγραμματισμένα, ώστε ο «Κώδικας» να ολοκληρωθεί πριν το 8ο Συνέδριο του ΣΕΔ…όπως και έγινε. Τώρα όλο αυτό ήταν σύμπτωση; Θα σας γελάσω!

Αλλά δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Το ζητούμενο είναι η ουσία, η οποία είναι η εξής:
Ο «Κώδικας» του ΣΕΒ, κατά τη γνώμη μας, απέχει κατά πολύ από τον «Χάρτη» του ΣΕΔ γιατί απλούστατα περιορίζεται στο να κωδικοποιήσει όσα λέει ο νόμος και δεν «αγγίζει» καν τα κρισιμότατα, κατά τη γνώμη μας, ζητήματα της Ε.Δ., τα οποία ο «Χάρτης» αναδεικνύει από τα πρώτα άρθρα του. Ο «Κώδικας» για παράδειγμα δεν ασχολείται με τα ανεξάρτητα μέλη στα ΔΣ των εισηγμένων, παρά μόνο με τον αριθμό τους. Το κρίσιμο ζήτημα κατά πόσον τα ανεξάρτητα μέλη είναι στην πραγματικότητα ανεξάρτητα, δεν το αγγίζει καν. Το ίδιο συμβαίνει και με τον εσωτερικό έλεγχο. Ο «Κώδικας» δηλαδή ασχολείται με τα «ανώδυνα» ζητήματα της Ε.Δ., αυτά δηλαδή που εύκολα μπορούν να εφαρμόσουν οι εισηγμένες.

Παρ’ όλα αυτά, στην τελευταία έρευνα που έκανε η Grand Thornton, ελάχιστες εισηγμένες εφάρμοσαν ακόμα και αυτά τα «ανώδυνα». Ακόμα δηλαδή και με βάση τον «Κώδικα» του ΣΕΒ οι εισηγμένες στη μεγάλη πλειοψηφία τους, πήραν πολύ χαμηλό βαθμό στην έρευνα που έγινε. Δεν χρειάζεται νομίζω να περιγράψουμε τι θα συνέβαινε αν η έρευνα γινόταν με βάση τον «Χάρτη» του ΣΕΔ!!!

Θα επαναλάβω μια απορία που έχω διατυπώσει εδώ και αρκετό καιρό και ακόμα απάντηση δεν έχω πάρει από κανέναν:
Από το 2002 που έγιναν οι νόμοι για την Ε.Δ. στη χώρα μας, πολλές εταιρείες χρεοκόπησαν και κατέστρεψαν χιλιάδες επενδυτές που τους εμπιστεύθηκαν τα χρήματα τους. Ούτε ένα ανεξάρτητο μέλος, ούτε ένας εσωτερικός έλεγχος δεν βγήκε ποτέ να καταγγείλει τη διοίκηση κάποιας από αυτές τις εταιρείες.

Σύμφωνα δηλαδή με όλα αυτά τα «ανεξάρτητα μέλη» και τους «εσωτερικούς ελέγχους» όλων αυτών των εταιρειών, τα πάντα «έβαιναν καλώς» μέχρι που εντελώς ξαφνικά οι εταιρείες χρεοκόπησαν. Μιλάμε για 10 χρόνια και μερικές εκατοντάδες εισηγμένων εταιρειών που χρεοκόπησαν, στις οποίες ποτέ κανένα ανεξάρτητο μέλος ή εσωτερικός έλεγχος δεν βγήκε να καταγγείλει ότι κάτι δεν πάει καλά! Πως αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί αυτό το φαινόμενο, παρά μόνο ότι τα ανεξάρτητα μέλη μόνο ανεξάρτητα δεν είναι;
Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τους εσωτερικούς ελέγχους.

Παρ’ όλα αυτά έγινε ένα πρώτο βήμα και το αναγνωρίζουμε.
Ο «Κώδικας» του ΣΕΒ, αν και απέχει από αυτό που θα θέλαμε εμείς οι Ιδιώτες επενδυτές, είναι ένα πρώτο βήμα και χαίρομαι ιδιαίτερα αν ο ΣΕΔ με την πρωτοβουλία του συνέβαλλε στη δημιουργία του, ή έστω στη βελτίωση του.
Αυτή την εποχή της μεγάλης οικονομικής κρίσης που περνάει η χώρα μας, ίσως όλα αυτά να φαίνονται ουτοπικά. Όμως τώρα είναι η ευκαιρία να δημιουργήσουμε ένα σωστό θεσμικό πλαίσιο για ολόκληρη την Κεφαλαιαγορά και φυσικά για τις εισηγμένες εταιρείες.

Καταλαβαίνουμε ότι οι εταιρείες έχουν αρκετές δυσκολίες, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έχουν το δικαίωμα να μη σέβονται τους μετόχους τους. Εμείς, σαν ΣΕΔ, παρακολουθούμε τα πάντα και συμμετέχουμε όπου μας καλούν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι «βάζουμε νερό στο κρασί μας».

Ο στόχος μας είναι οι εισηγμένες να αποκτήσουν χρηστή Ε.Δ. με βάση τον «Χάρτη Ε.Δ.» του ΣΕΔ. Είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε άριστα το επίπεδο Ε.Δ. της κάθε εισηγμένης και, όπως είπα σε ένα φίλο μου καθηγητή όταν συζητούσαμε το θέμα, «Εμείς δεν χρειάζεται να υποβάλλουμε κανένα ερωτηματολόγιο προς τις εισηγμένες για την Ε.Δ.»

Γνωρίζουμε άριστα τι συμβαίνει στην κάθε εταιρεία, ποια ανεξάρτητα μέλη είναι πραγματικά ανεξάρτητα και ποια όχι, ποιοι εσωτερικοί έλεγχοι κάνουν σωστά τη δουλειά τους, σε ποιες εταιρείες λειτουργούν ουσιαστικά οι βασικές επιτροπές Ε.Δ., ποιες εταιρείες δημοσιοποιούν τις αμοιβές των διευθυντικών στελεχών (μόνο το 8% !!!) και όταν έλθει η ώρα να μιλήσουμε, θα μιλήσουμε...
Και είναι γνωστό σε όλους ότι ο ΣΕΔ, όταν το αποφασίσει, έχει πολύ δυνατή φωνή!

Ο Μετοχικός Ακτιβισμός και η εφαρμογή του στη χώρα μας

Την έννοια του Μετοχικού Ακτιβισμού πολλοί την έχουν παρανοήσει.

Βλέποντας τη λέξη «ακτιβισμός» κάποιοι θεωρούν ότι μιλάμε για ένα κίνημα ακτιβιστών, οι οποίοι τρέχουν προς βοήθεια των φτωχών και των αδυνάτων! Καμία σχέση με όλα αυτά δεν έχει ο Μετοχικός Ακτιβισμός, ο οποίος στις αναπτυγμένες αγορές χρησιμοποιείται για την δημιουργία κερδοφορίας και πλεονασματικής αξίας στις επιχειρήσεις και κατ’ επέκταση στους μετόχους των επιχειρήσεων.

Η ειδοποιός διαφορά, αυτή ίσως που δικαιολογεί τον όρο «ακτιβισμός», είναι ότι αυτά τα κέρδη είναι κέρδη «υγείας» και όχι άκρατης και στυγνής κερδοσκοπίας.

Η στυγνή κερδοσκοπία έχει ημερομηνία λήξεως και το βλέπουμε καθημερινά σε παγκόσμιο επίπεδο. Όσα κόλπα και αν σκαρφιστούν οι διεθνείς κερδοσκόποι που δεν τους νοιάζει τίποτα άλλο παρά μόνο το κέρδος, κάποια στιγμή έρχεται ο «λογαριασμός» και ελάχιστοι αποφεύγουν στο τέλος τη χρεοκοπία.

Μόνο η «υγιής κερδοσκοπία» και η ενσυνείδητη συμμετοχή στις κεφαλαιαγορές μπορεί να έχει διάρκεια, γιατί στηρίζεται στην αειφόρο ανάπτυξη και στην δημιουργία θετικής αξίας στις επιχειρήσεις και στους μετόχους τους.
Εμείς, στον ΣΕΔ, τον Μετοχικό Ακτιβισμό τον βλέπουμε σαν μια πολύπλευρη διαδικασία, την οποία πρέπει να ακολουθήσει ο κάθε επενδυτής προκειμένου να επιβιώσει στο δύσκολο κόσμο της Κεφαλαιαγοράς, που έχει γίνει ακόμα δυσκολότερος λόγω της αρνητικής οικονομικής συγκυρίας.

Σύμφωνα λοιπόν με τον Μετοχικό Ακτιβισμό, ο μέσος ιδιώτης επενδυτής, όταν αποφασίσει να ασχοληθεί με την κεφαλαιαγορά και το χρηματιστήριο, οφείλει να ενημερωθεί για όλα όσα αφορούν την Ελληνική Κεφαλαιαγορά, να γνωρίσει δηλαδή τις Εισηγμένες Εταιρείες, τις Χρηματιστηριακές και τους άλλους επαγγελματίες της Κεφαλαιαγοράς, τους φορείς, τους κανόνες που ισχύουν και γενικά τη δομή της Ελληνικής Κεφαλαιαγοράς.
Καλό θα ήταν να πάρει και κάποια μαθήματα Θεμελιώδους και Τεχνικής Ανάλυσης, να αποκτήσει τη δυνατότητα να «ερμηνεύει» τα βασικά στοιχεία από έναν ισολογισμό και γενικά να μάθει να χρησιμοποιεί όλα εκείνα τα εργαλεία που θα τον βοηθήσουν να καταλάβει καλύτερα το χρηματιστήριο και τις δομές του.

Οφείλει τέλος να συμμετέχει στις Γενικές Συνελεύσεις των εισηγμένων εταιρειών των οποίων έχει, ή σκοπεύει να αποκτήσει τις μετοχές τους. Αν για παράδειγμα τον ενδιαφέρει κάποια εταιρεία, για να μπορεί να συμμετέχει στις Γενικές Συνελεύσεις της, μπορεί αρχικά με ένα πολύ μικρό ποσό, να αγοράσει 10-20 μετοχές της.
Στις Γεν. Συνελεύσεις είναι πολύ χρήσιμο και αποτελεσματικό να συνασπίζεται και με άλλους μετόχους της εταιρείας, με τους οποίους πλέον θα έχει κοινά συμφέροντα. Ο συνασπισμός αυτός είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός αν γίνεται μέσα από κάποια Ένωση Μετόχων, όπως είναι ο ΣΕΔ.

Αυτή η ομαδική και συγχρονισμένη παρέμβαση στις Γεν. Συνελεύσεις είναι και το επιστέγασμα του Μετοχικού Ακτιβισμού. Οι παρεμβάσεις του ΣΕΔ τα προηγούμενα χρόνια δείχνουν τι μπορούν να πετύχουν οι μέτοχοι των εταιρειών, αν είναι ενωμένοι και οργανωμένοι σωστά και δεν περιμένουν πρώτα να χάσουν τα χρήματα τους και μετά να ζητήσουν τη βοήθεια του ΣΕΔ… Tότε συνήθως είναι αργά!

Ο «Μετοχικός Ακτιβιστής» λοιπόν είναι εκείνος ο επενδυτής ο οποίος μελετάει προσεκτικά τα στοιχεία της κάθε εταιρείας στην οποία θέλει να επενδύσει τα χρήματα του, μελετάει δηλαδή τα λεγόμενα «Θεμελιώδη» της επιχείρησης, ενώ ταυτόχρονα ελέγχει προσεκτικά και την Τεχνική Ανάλυση της μετοχής, γιατί ακόμα και οι μετοχές των καλύτερων εταιρειών, έρχεται κάποια χρονική στιγμή που μπορεί να είναι «υπερ-αγορασμένες» και να μην ενδείκνυται η αγορά τους τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Κυρίως όμως ελέγχει προσεκτικά το επίπεδο Εταιρικής Διακυβέρνησης της εταιρείας, ένα ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο, το οποίο δείχνει κατά πόσον η εταιρεία σέβεται τους μετόχους της.

Τέλος δεν πρέπει να παραλείπει να ενημερώνεται και για τις δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης που αναπτύσσει η εταιρεία, γιατί και αυτές με τη σειρά τους δείχνουν σοβαρότητα και σεβασμό προς το κοινωνικό σύνολο.
Όλα αυτά μαζί λοιπόν τα ονομάζουμε Μετοχικό Ακτιβισμό. Ο σύγχρονος μέτοχος- επενδυτής, δεν τα περιμένει όλα από τους άλλους. Ούτε ακόμα και από τις Εποπτικές Αρχές, οι οποίες βεβαίως οφείλουν να κάνουν σωστά τη δουλειά τους.

Ενεργεί από μόνος του, εφοδιάζεται με όλα τα εργαλεία που μπορεί να του προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία, μελετά διεξοδικά τα Θεμελιώδη, την Τεχνική Ανάλυση και την Εταιρική Διακυβέρνηση, αλλά και παρεμβαίνει οργανωμένα στα δρώμενα των επιχειρήσεων στις οποίες επενδύει τα χρήματα του, μέσω των Γεν. Συνελεύσεων.

Μεγάλος στόχος μας στον ΣΕΔ, είναι η υιοθέτηση όλων των παραπάνω από «ενσυνείδητους» επενδυτές και όχι από «ευκαιριακούς κερδοσκόπους», που πιστεύουν ότι το χρηματιστήριο «κόβει χρήμα» και μέσα σε 1 μήνα θα γίνουν πλούσιοι . Οι τελευταίοι συνήθως χρεοκοπούν και μετά τους φταίνε όλοι οι άλλοι εκτός από την εαυτό τους!

Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω κύριος στόχος μας είναι η ουσιαστική αναβάθμιση της Ελληνικής Κεφαλαιαγοράς, η οποία για να επιτευχθεί χρειάζεται να υπάρξει άνοδος του επιπέδου επενδυτικής παιδείας των Ελλήνων επενδυτών, βελτίωση της Εταιρικής Διακυβέρνησης των εισηγμένων εταιρειών, η οποία κατά γενική ομολογία βρίσκεται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα και τελικά θεσμοθέτηση του Μετοχικού Ακτιβισμού στη χώρα μας.

Τον τελευταίο καιρό γίνονται κάποιες κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση, στις οποίες φυσικά συμμετέχει και ο ΣΕΔ. Ελπίζω μέσα από αυτή τη μεγάλη κρίση που βιώνουμε όλοι μας, να βγει και κάτι καλό σε θεσμικό επίπεδο για το Χρηματιστήριο Αθηνών και την Ελληνική Κεφαλαιαγορά γενικότερα.