ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΙ: Μετοχικός Ακτιβισμός στην πράξη

Στα πλαίσια του Μετοχικού Ακτιβισμού, ο ΣΕΔ θα δώσει το παρόν σε αρκετές

Γενικές Συνελεύσεις εισηγμένων εταιρειών το δεύτερο τρίμηνο του 2008.

Η παρουσία των εκπροσώπων του Μετοχικού Ακτιβισμού στις Συνελεύσεις πρέπει να είναι ουσιαστική με ερωτήσεις που θα αφορούν τόσο την Εταιρική Διακυβέρνηση και τη διαφάνεια των εισηγμένων, όσο και τα οικονομικά στοιχεία της κάθε επιχείρησης, όπως προκύπτουν από τον ισολογισμό που παρουσιάζεται στην ετήσια Γεν. Συνέλευση της κάθε εισηγμένης εταιρείας.

Πρέπει λοιπόν οι συμμετέχοντες μέτοχοι να γνωρίζουν πώς να «διαβάζουν» τον ισολογισμό και πώς να «αποκρυπτογραφούν» τα σημαντικά εκείνα σημεία που χρήζουν διερεύνησης.Τέτοια στοιχεία υπάρχουν σε όλους τους ισολογισμούς και δεν είναι εύκολη δουλειά ο εντοπισμός τους.

Ο ισολογισμός είναι μία από τις λογιστικές καταστάσεις της γενικής λογιστικής, η οποία έχει σαν στόχο να περιγράψει με τον πιο αντικειμενικό τρόπο τον κύκλο εκμετάλλευσης μιας επιχείρησης με διάφορες λογιστικές εγγραφές, αποτιμήσεις περιουσιακών στοιχείων και την εξαγωγή ενός καθαρού αποτελέσματος στο τέλος της χρήσης: Δηλαδή κέρδους ή ζημιάς.

Ο ισολογισμός βοηθά κυρίως στη μελέτη της χρηματοοικονομικής ισορροπίας μιας επιχείρησης, η οποία προκύπτει από τη συσχέτιση της ρευστότητας των ενεργητικών στοιχείων, δηλαδή το χρόνο που απαιτείται για τη μετατροπή των ενεργητικών στοιχείων σε ρευστό, με την απαιτητικότητα που έχουν οι πηγές των κεφαλαίων της επιχείρησης.

Από καθαρά λογιστική άποψη ο ισολογισμός απεικονίζει σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, όλα τα περιουσιακά στοιχεία και όλες τις υποχρεώσεις μιας επιχείρησης.

Η ανάλυση του ισολογισμού επιτρέπει να γίνει γνωστή η σύνθεση του κεφαλαίου μιας επιχείρησης.. Επιπρόσθετα η εκτίμηση των στοιχείων του ισολογισμού, επιτρέπει τον υπολογισμό της αξίας μιας επιχείρησης.

Ο ισολογισμός χωρίζεται σε δύο ενότητες: Το Ενεργητικό και το Παθητικό.

Η σύγκριση αυτών των δύο ενοτήτων του ισολογισμού προκύπτει και η καθαρή αξία μιας επιχείρησης. Η παραγωγή και η αύξηση αυτής της αξίας είναι το μέγα ζητούμενο για όλες τις επιχειρήσεις.

Εξετάζοντας τις δύο αυτές ενότητες του ισολογισμού μπορούμε να θέσουμε τα εξής ερωτήματα:

Ενεργητικό:

Πως χρησιμοποίησε τα κεφάλαια η επιχείρηση;

Το ενεργητικό είναι το οικονομικό κεφάλαιο της επιχείρησης

Παθητικό:

Ποιος διέθεσε τα κεφάλαια;

Σε ποιον χρωστάει η επιχείρηση αυτά τα κεφάλαια και πότε πρέπει να τα αποπληρώσει;

Το παθητικό είναι το χρηματοοικονομικό κεφάλαιο της επιχείρησης.

Θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τρεις βασικές έννοιες, μέσω των οποίων γίνεται καλύτερη η «ανάγνωση» ενός ισολογισμού.

1. Διάρθρωση Ενεργητικού-Παθητικού

2. Πρόβλεψη χρηματοδοτικών αναγκών

3. Χρηματοοικονομική ισορροπία

1. Διάρθρωση Ενεργητικού-Παθητικού

Η ανάλυση του ισολογισμού προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για το δανεισμό και επομένως την αυτονομία μιας επιχείρησης.

Με βάση τους δείκτες διάρθρωσης Ενεργητικού-Παθητικού μπορούμε, μεταξύ άλλων, να καταλάβουμε αν η επιχείρηση ανήκει στον Χρηματοοικονομικό κλάδο όπου είναι σημαντικές οι μακροπρόθεσμες επενδύσεις και η κατοχή χρεογράφων, ή στον Εμπορικό κλάδο, όπου είναι σημαντικά τα αποθέματα και οι απαιτήσεις,

ή ακόμα στον Βιομηχανικό κλάδο όπου είναι σημαντικό το πάγιο ενεργητικό.

Οι ίδιοι δείκτες δείχνουν επίσης και τον τρόπο ανάπτυξης της επιχείρησης.

Όταν το ποσοστό των μακροπρόθεσμων επενδύσεων και των χρεογράφων είναι μεγάλο σε σχέση με το Ενεργητικό, αυτό σημαίνει ότι η επιχείρηση αναπτύσσεται «με εξωτερικό τρόπο»

Οι δείκτες του Παθητικού εμφανίζουν τον τρόπο χρηματοδότησης της επιχείρησης με ίδια και ξένα κεφάλαια.

Επίσης μπορούμε να διακρίνουμε αν η επιχείρηση έχει δανεισθεί βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα.. Ο τρόπος δανεισμού συνήθως φανερώνει και το μέγεθος μιας επιχείρησης. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δανείζονται βραχυπρόθεσμα, ενώ οι μεγάλες μακροπρόθεσμα.

Οι δείκτες δανεισμού, σε συνδυασμό με κάποιες τιμές-όρια, δείχνουν την αυτονομία της επιχείρησης.

Οι δείκτες διάρθρωσης του ισολογισμού σε συνδυασμό με τους δείκτες του λογαριασμού «αποτελέσματα χρήσης», δείχνουν μια ολοκληρωμένη και αντικειμενική εικόνα της βιωσιμότητας μιας επιχείρησης.

2. Πρόβλεψη χρηματοδοτικών αναγκών

Ο βασικός στόχος κάθε επιχείρησης είναι η πραγματοποίηση πωλήσεων με βάση τα περιουσιακά στοιχεία του ισολογισμού.

Στην περίπτωση αύξησης των πωλήσεων θα απαιτηθούν πρόσθετα περιουσιακά στοιχεία. Οι αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις χρειάζονται νέες επενδύσεις σε πάγια και κυκλοφορούντα στοιχεία.

Η χρηματοδότηση των νέων επενδύσεων δημιουργεί υποχρεώσεις και δεσμεύσεις για την επιχείρηση, που πρέπει να ικανοποιήσει τα κεφάλαια που θα αποκτηθούν, όπως για παράδειγμα πληρωμή τόκων και χρεολυσίων, καθώς και διανομή μερισμάτων στους μετόχους.

Η πρόβλεψη των αναγκών σε κεφάλαια, συνδέεται στενά με τη χρηματοοικονομική ισορροπία της επιχείρησης, διότι στην περίπτωση μη κάλυψης των αναγκών θα προκύψει ταμειακό πρόβλημα.

‘Όλα τα υποδείγματα πρόβλεψης των επενδυτικών αναγκών στηρίζονται στις δύο βασικές μεθόδους, αυτή του ποσοστού των πωλήσεων και της γραμμικής παλινδρόμησης.

Σύμφωνα με τη μέθοδο του ποσοστού των πωλήσεων, οι χρηματοδοτικές ανάγκες της επιχείρησης εκφράζονται ως ποσοστό των ετήσιων πωλήσεων, που έχουν επενδυθεί σε κάθε στοιχείο του ισολογισμού.

Σε ότι αφορά το ενεργητικό, μεγαλύτερο ύψος πωλήσεων απαιτεί πρόσθετη δυναμικότητα παγίων εγκαταστάσεων, μεγαλύτερα αποθέματα, υψηλότερους εισπρακτέους λογαριασμούς και περισσότερα ρευστά διαθέσιμα για συναλλαγές.

Σε ότι αφορά το παθητικό, το μετοχικό κεφάλαιο και τα ομολογιακά δάνεια δεν αυξάνουν αυτόματα με μία αύξηση των πωλήσεων. Τα παρακρατηθέντα κέρδη αυξάνονται εφόσον η επιχείρηση πραγματοποιεί κέρδη και δεν διανέμει το σύνολο των κερδών της σε μερίσματα, η ποσοστιαία αύξηση τους όμως δεν είναι σταθερή.

Η μέθοδος του ποσοστού των πωλήσεων απαντά σε δύο σημαντικά ερωτήματα:

1.Πόσα είναι τα απαιτούμενα εξωτερικά κεφάλαια για τη χρηματοδότηση των αναγκών σε περιουσιακά στοιχεία;

2. Τι ποσοστό της αύξησης των πωλήσεων της επιχείρησης θα χρειαστεί εξωτερική χρηματοδότηση;

Η μέθοδος του ποσοστού των πωλήσεων, είναι η πιο κατάλληλη για την πρόβλεψη σχετικά βραχυπροθέσμων μεταβολών στις ανάγκες χρηματοδότησης.

Στην περίπτωση προβλέψεων για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, χρησιμοποιείται η μέθοδος της γραμμικής παλινδρόμησης.

3.Χρηματοοικονομική ισορροπία

Ο ισολογισμός βοηθά κυρίως στην χρηματοοικονομική ισορροπία μιας επιχείρησης.

Υπάρχουν τρεις μεταβλητές της χρηματοοικονομικής ισορροπίας: Κεφάλαιο κίνησης, Ανάγκες σε κεφάλαιο κίνησης και το Ταμειακό Αποτέλεσμα.

Η χρηματοοικονομική ισορροπία προκύπτει από τη συσχέτιση της ρευστότητας των ενεργητικών στοιχείων (ο χρόνος που απαιτείται για τη μετατροπή των χρηματοοικονομικών στοιχείων σε μετρητά) με την απαιτητικότητα των πηγών κεφαλαίων. Το κεφάλαιο κίνησης είναι βασικά το πλεόνασμα των διαρκών κεφαλαίων (μακροπροθέσμων) πάνω στο καθαρό πάγιο ενεργητικό.

Αντιπροσωπεύει το μέρος των μακροπροθέσμων κεφαλαίων (ίδια κεφάλαια και μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις) που προορίζεται για τη χρηματοδότηση του κύκλου εκμετάλλευσης της επιχείρησης.(τρέχουσες ανάγκες)

Το κεφάλαιο κίνησης μπορεί να είναι μηδενικό (βασικά ανεπαρκές), θετικό ή αρνητικό.

Εφόσον ισχύει η παραπάνω σχέση τότε λέγεται ότι η δεδομένη επιχείρηση διαθέτει θετικό μόνιμο κεφάλαιο κίνησης.

Οι ανάγκες σε κεφάλαιο κίνησης συνδέονται άμεσα με τη χρηματοδότηση των αναγκών του κύκλου εκμετάλλευσης.

Είναι οι ανάγκες οι οποίες πρέπει βασικά να καλυφθούν από διαρκή κεφάλαια.

Οι ανάγκες σε κεφάλαιο κίνησης συνδέονται άμεσα με τον τομέα δραστηριότητας της επιχείρησης.

Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε τομείς με μεγάλο κύκλο εκμετάλλευσης, παρουσιάζουν θετικό πρόσημο.

Στην κατηγορία αυτή ταξινομούνται κατά το πλείστον οι βιομηχανικές επιχειρήσεις.

Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε τομείς με μικρό κύκλο εκμετάλλευσης παρουσιάζουν αρνητικό πρόσημο.

Οι εμπορικές επιχειρήσεις παρουσιάζουν πρόσημο αρνητικό, διότι αποσπούν πιστώσεις από τους προμηθευτές τους ενώ δεν κάνουν καμία πίστωση στους πελάτες τους που πληρώνουν μετρητοίς.

Το ταμειακό αποτέλεσμα μετρά τη συνολική ρευστότητα της επιχείρησης δια μέσου των λογαριασμών του κυκλοφορούντος ενεργητικού: Χρεόγραφα και διαθέσιμα και το λογαριασμό που αναφέρεται στις βραχυπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις του παθητικού.

Το ταμειακό αποτέλεσμα υπολογίζεται ακόμα ως η διαφορά ανάμεσα σε κεφάλαιο κίνησης και στις ανάγκες σε κεφάλαιο κίνησης.

Με απλά λόγια όταν έχουμε μπροστά μας τον ισολογισμό μιας επιχείρησης, πρέπει να επικεντρωνόμαστε κυρίως στα εξής στοιχεία:

1. Τα λειτουργικά κέρδη μετά από φόρους.

Είναι το κυριότερο στοιχείο που μας απασχολεί σε έναν ισολογισμό.

Αν δηλαδή υπάρχουν κέρδη «που θα υπάρχουν και στο μέλλον» και κατά πόσον

υπάρχουν προοπτικές περαιτέρω αύξησης αυτών των κερδών

2. Ο δανεισμός της επιχείρησης (αν υπάρχει)

Μια εξ ίσου σημαντική παράμετρος που δεν πρέπει ποτέ να διαφεύγει της προσοχής μας

3. Οι σημειώσεις του ορκωτού ελεγκτή (αν υπάρχουν)

Οι σημειώσεις του ορκωτού σε πολλές περιπτώσεις, αν ενσωματωθούν στον ισολογισμό, μπορούν να αλλάξουν δραματικά τα οικονομικά αποτελέσματα μιας επιχείρησης και εκεί που βλέπουμε κέρδη, στην ουσία να υπάρχουν ζημιές.

Επίσης δεν πρέπει να διστάζουμε να ρωτάμε τους υπεύθυνους της επιχείρησης όταν βλέπουμε «περίεργες εγγραφές» και να ζητάμε διευκρινήσεις για το τι πραγματικά εκπροσωπούν.

Αν η απάντηση που θα λάβουμε είναι «άλλα λόγια», τότε πρέπει να συνεχίζουμε την έρευνα για τις συγκεκριμένες εγγραφές.

Βεβαίως με τα ΔΛΠ είναι δύσκολο να γίνουν πλέον τέτοιες «περίεργες εγγραφές», αλλά καλό είναι να «έχουμε το νου μας»

Αυτά είναι τα κυριότερα στοιχεία που πρέπει να προσέχουμε σε έναν ισολογισμό.

Ίσως κάποιοι όροι να είναι δύσκολα κατανοητοί και θα επανέλθουμε με μελλοντικά άρθρα για την όσο το δυνατόν καλύτερη κατανόηση τους από τους επενδυτές.

Ο σύγχρονος επενδυτής οφείλει εκτός των άλλων, να γνωρίζει πώς να διαβάζει, έστω περιληπτικά τον ισολογισμό μιας επιχείρησης.

Όταν λέμε: «Να επενδύετε πρώτα στον εαυτό σας» εννοούμε ότι πρέπει να επενδύουμε «και σε γνώση» προκειμένου να αποκτήσουμε την απαραίτητη επενδυτική παιδεία, για να μπορέσουμε να αντεπεξέλθουμε στον δύσκολο και επικίνδυνο χώρο της κεφαλαιαγοράς.

Φιλικά

Μπάμπης Εγγλέζος